XUẤT KHẨU RAU QUẢ VÀO EU

Theo nhận định của Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), việc thực hiện những cam kết khi gia nhập WTO, bao gồm các luật, hiệp định… là những thách thức mà các doanh nghiệp VN khó vượt qua khi xuất khẩu rau quả. Trong đó, chứng chỉ GAP (thực hành nông nghiệp tốt) là một trong những yêu cầu rất quan trọng, nhưng việc đạt được nó quả là điều không dễ dàng trong bối cảnh sản xuất nhỏ lẻ của VN.

Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Đức, Tiến sĩ Frank-Walter Steinmeier (thứ hai, bên phải) thăm gian hàng bơ Dalako (Đắc Lắc) tại Metro An Phú (TPHCM). Ảnh: Đ.P.
Sau hơn 1 năm gia nhập WTO, nhiều đoàn doanh nghiệp từ Thái Lan, Trung Quốc, Singapore... đã sang Việt Nam tìm hướng hợp tác xuất khẩu rau quả sang EU - một thị trường rộng lớn và đầy tiềm năng. Có thể nói, các doanh nghiệp đang đối diện với nhiều cơ hội đang mở ra nhưng đồng thời cũng gặp một bài toán khó. EU là một thị trường rất khó tính, trong khi điểm yếu của nông sản VN vẫn là sản lượng ít, không đồng đều về chất lượng và mẫu mã, xuất xứ nguồn gốc không rõ ràng. Theo Bộ Công thương, kim ngạch xuất khẩu rau quả 4 tháng đầu năm 2008 là 118,1 triệu USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng giảm 13% so với cùng kỳ năm trước.Phần lớn mặt hàng rau quả VN xuất khẩu chủ yếu vào thị trường Trung Quốc (kể cả lãnh thổ Đài Loan), sau đó là Nhật Bản, Nga... Trong khi lượng rau quả VN xuất sang EU (gồm 27 nước, 490 triệu dân), là khu vực thương mại lớn nhất thế giới, lại chiếm một tỷ trọng quá ít, vì rào cản chất lượng tại EU ngày càng khắt khe của tiêu chuẩn Global GAP hiện nay (Tiêu chuẩn toàn cầu về thực hành nông nghiệp tốt xuất phát từ tiêu chuẩn Eurep GAP đặt ra cách đây khoảng 10 năm). Đó là chưa kể các doanh nghiệp Việt Nam thay vì hỗ trợ nhau thì lại cạnh tranh lẫn nhau, tự làm giảm giá trị sản phẩm để giành khách hàng.
Tuy nhiên, đang có một tín hiệu tốt cho việc xuất khẩu rau quả vào EU của các doanh nghiệp VN. Giám đốc Trung tâm Tư vấn và hỗ trợ nông nghiệp TP (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TPHCM) Từ Minh Thiện cho biết, trước tình hình này, chúng tôi đã ký kết hợp tác với Trung tâm Xúc tiến nhập khẩu từ các nước đang phát triển CBI (Hà Lan) của Bộ Ngoại giao Hà Lan nhằm hỗ trợ trọn gói các quy trình xuất khẩu sang EU để nông sản VN có thể xâm nhập ngày càng nhiều vào thị trường này. Theo CBI, hàng năm châu Âu nhập khẩu gần 80 triệu tấn trái cây tươi và trên 62 triệu tấn rau tươi, trong đó lượng nhập từ các nước đang phát triển chiếm 35%-40%. Trái cây VN xuất khẩu chủ yếu trái vào EU là xoài, dứa, vải, nhãn, chuối, thanh long, bơ, măng cụt, sầu riêng nhưng với một thị phần rất nhỏ. Tương tự, các loại rau VN xuất khẩu vào thị trường EU chủ yếu là ớt, khoai môn, cải bắp, dưa leo, cà tím, nhưng cũng chiếm vị trí rất khiêm tốn, bình quân khoảng 5,5-6 tấn/năm.
Ông Jos Leeters - chuyên gia của CBI giới thiệu, CBI là một tổ chức hoạt động phi lợi nhuận, chủ yếu giúp doanh nghiệp các nước đang phát triển như VN có thể xuất khẩu vào châu Âu. CBI hoạt động từ sự tài trợ của Chính phủ Hà Lan, vì vậy những doanh nghiệp được CBI hỗ trợ đóng chi phí rất nhỏ. Châu Âu là thị trường tạo ra lợi nhuận cao nhất thế giới nhưng cũng là thị trường đầy tính cạnh tranh với các yêu cầu tiêu chuẩn rất khắt khe. Thông qua chương trình này, CBI sẽ giúp các doanh nghiệp VN huấn luyện quản lý sản xuất, kiểm soát chất lượng, tiếp thị và xâm nhập thị trường. Thực tế thời gian qua cho thấy, những quốc gia được CBI hỗ trợ đều có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu hoa và rau quả vào thị trường EU bình quân 17%/năm. Theo ông Từ Minh Thiện, có thể nói, chương trình hợp tác với CBI là một tấm vé thông hành giúp các doanh nghiệp VN đặt chân vào EU. Ngoài TPHCM, giai đoạn đầu có thêm 4 tỉnh nhận được sự hỗ trợ này là Đồng Tháp, Bình Thuận, Vĩnh Long và Lâm Đồng. Khi đã có hiệu quả sẽ mở rộng thêm các địa phương khác.
Năm 2006, trong 19,3 tỷ euro (25 triệu tấn trái cây) mà các nước EU nhập khẩu, có 7,1 tỷ euro (9,8 triệu tấn trái cây các loại: chuối, chà là, chanh dây, dứa, ổi, xoài, đu đủ, trái vải, bơ…) từ các nước đang phát triển. Trong đó, năm 2006 VN xuất 33,7 tấn trái cây các loại với 101,1 ngàn euro.
(Nguồn CBI)